A todos os meus bos paisanos

Un pequeno pobo tenta sobrevivir a bruscos cambios políticos entre fascismo e comunismo. Un campesiño, Frantisek, mostrará unha especial determinación a manter a súa independencia, gañándose o respecto do pobo e a inimizade dos dirixentes.

 

Os ciclos da natureza e da humanidade imbrícanse, de maneira lírica e apesadumbrada, en A todos os meus bos paisanos, unha película decisiva para Vojtěch Jasný en máis dun sentido. 

Non só porque esa obra conclúe unha triloxía que, tamén formada por O desexo (Touha, 1958) e Un día, un gato (Až přijde kocour, 1963), aborda as transformacións do seu país tras a Segunda Guerra Mundial e a implantación do comunismo, senón porque é tamén a última que rodaría en Checoslovaquia, tras a invasión soviética de 1968 e a polémica que envolveu a estrea. As críticas vertidas neste retrato sen concesións da violenta xestión do «apparatchik» e a súa oposición para retractarse puxeron fin á súa actividade cinematográfica na terra que o viu nacer, pola que loitou na resistencia durante a guerra e a que fixo del un cineasta exemplar. “Na vida de todo home sempre chega un momento decisivo”, reza a cartela que inaugura A todos os meus bos paisanos. Non son palabras baleiras. 

Pero, ademais de exercer de obra de denuncia, A todos os meus bos paisanos é dos filmes de Jasný máis emotivos. Mediante unha estrutura episódica, o cineasta narra o xiro moral dunha localidade de Moravia cando, tras a guerra, se impón o experimento comunista. En apenas dous capítulos, o elenco coral pasará da alegría por un novo amencer —a fotografía de Jaroslav Kučera volve ser decisiva para rexistrar a euforia preciosista dos primeiros compases da fita— ao terror absoluto. Unha caída en toda regra no inferno totalitario. A pesar de todo, o sol segue saíndo e as flores volven brotar. Ou, como se lamentan no corolario, «as guerras continuarán ata que todos nos matemos e só queden unha vaca e un touro. E entón empezará a prosperidade».

Paula Arantzazu Ruiz

Crítica de cine en Cinemanía e Rockdelux.